De relatie tussen spreekangst en sociale angst: overwinnen van angst tijdens een vergadering

Spreken in het openbaar kan heel intimiderend aanvoelen en soms komt spreekangst de kop opsteken, maar door te werken aan technieken om je spreekangst te overwinnen, kun je meer zelfvertrouwen krijgen en over je grootste angst heenkomen

Spreekangst is de grootste sociale angststoornis, over de 90% van de bevolking ervaart een matige tot ernstige sociale angst als ze voor een groep moeten spreken. Mensen die spreekangst ervaren gaan het spreken in het openbaar vaak volledig vermijden of naar iemand anders doorschuiven.

Spreken in het openbaar: wat is spreekangst en hoe beïnvloedt het je spreekgedrag?

De meeste mensen die te maken hebben met glossofobie of spreekangst maken zich zorgen dat hun angst zichtbaar wordt tijdens het spreken in een bepaalde context, dat is eigenlijk een heel natuurlijke reactie en mensen kunnen spreekangst overwinnen. In wezen is spreekangst een angst om afgewezen te worden, een van de meest voorkomende angsten als we spreken voor een groep mensen. Het gevoel van afgewezen te worden is een diepgewortelde emotie waarvan onze primitieve hersenen weten dat we ons hiertegen moeten verzetten om ons voortbestaan te verzekeren.

Afwijzing begint al bij de geboorte, dat op zich is al een traumatische ervaring voor de baby, op een dag krijgt de baby geen borstvoeding meer, het kind moet naar school, ouders laten je los, dit zijn allemaal vormen van afwijzing,...

Als je een trauma ervaart, is er ondersteuning beschikbaar. Bezoek onze Nu Hulp Krijgen pagina voor meer resources.

De angst om afgewezen te worden vertaalt zich in beoordeeld worden, in verlegenheid gebracht worden, angst dat de inhoud niet goed genoeg is,... 

Symptomen van spreekangst

Lichamelijke en emotionele klachten van spreekangst

Naast de algemene symptomen van spreekangst kun je ook te maken krijgen met lichamelijke en emotionele klachten als gevolg van spreekangst. Doordat spreekangst ons vecht-of-vluchtsysteem triggert, reageert ons lichaam alsof we echt in gevaar zijn; daardoor kunnen we last krijgen van knikkende knieën, een bonkend hart, een hoge ademhaling of een hoge adem. Bij sommige mensen gaat het zelfs zo ver dat ze zich misselijk voelen, een black-out krijgen of gaan blozen als ze moeten spreken voor een groep mensen.

Negatieve ervaringen en de vicieuze cirkel

Mensen die moeilijkheden ervaren bij het spreken in het openbaar kunnen dit als een negatieve ervaring beleven. Je bent de tekst kwijt, je hebt het gevoel dat je de draad kwijtraakt of je krijgt negatieve feedback waardoor je vertrouwen een flinke deuk krijgt. Deze negatieve ervaringen kunnen mensen onzeker maken, aan zichzelf doen twijfelen; concentreren wordt moeilijk, waardoor je moeilijk uit je woorden komt. Op die manier gaan angst en onzekerheid elkaar versterken, waardoor je in  een vicieuze cirkel terechtkomt. Als je wilt dat alles terug op orde komt, zal het nodig zijn deze vicieuze cirkel te doorbreken en deze negatieve ervaring om te zetten in een positieve ervaring.

Mogelijke gevolgen van onbehandelde spreekangst

Mensen met spreekansgt komen vaak in een vicieuze cirkel terecht die hun zelfvertrouwen verder ondermijnt. De gevolgen van negatieve spreekervaringen kunnen op verschillende manieren tot uiting komen zoals een laag zelfbeeld krijgen, in een sociaal isolement terecht komen, carrièrebelemmering, of zelfs het mislopen van kansen op school of werk omdat men spreekmomenten gaat vermijden. 

Het is dus zeker de moeite waard om je spreekangst te overwinnen. Het goede nieuws is dat er vandaag talloze mogelijkheden bestaan om stap voor stap weer controle te krijgen over je grootste angst. Via spreekangsttraining of therapie kun je leren je negatieve ervaringen te overwinnen en zelfzeker voor een groep staan.

Is angst voor spreken in het openbaar genetisch bepaald of een te kort aan spreekvaardige training?

Studies tonen aan dat spreekangst en sociale angststoornissen deels genetisch bepaald zijn, wat betekent dat spreekangst wordt beïnvloed door zowel genetische als omgevingsfactoren. Tweelingstudies tonen aan dat 30-40% van de angststoornissen genetisch bepaald zijn, maar daarlangs spelen ook omgevingsfactoren en individuele verschillen een belangrijke rol bij angst, denk maar aan cultuur, geslacht, sociale status, leeftijd enz.

Spreekangst ombuigen in spreekkracht en spreekvertrouwen

Er bestaan veel technieken en spreekangst training om je mindset en spreekvaardigheden te verbeteren, zoals het  'deconstrueren van je overtuigingen' en het 'visualiseren van je optimale prestaties'. Het draait allemaal om de combinatie mindset, zelfvertrouwen en vaardigheden. De oplossing ligt vaak in het nemen van kleine stapjes, jezelf geleidelijk bloodstellen en gezonde zenuwen opbouwen als je voor een groep staat.

Neem een krachtige start

Begin krachtig en trek onmiddellijk de aandacht van het publiek bij het vertellen van je verhaal. De eerste woorden van je spreekbeurt zijn belangrijk om deze toon te zetten. Stel jezelf voor of laat je door iemand anders voorstellen zodat je zelf met een paar indrukwekkende openingszinnen kunt starten. Bijvoorbeeld een grappige anekdote, vraag of verrassende statistiek. Dit wekt de interesse van je publiek, maar geeft vooral jezelf een boost. En deze boost van zelfvertrouwen zal je zeker verder helpen bij het presentatie houden.

Wees jezelf als je spreekt

Wees jezelf, wees authentiek, het heeft geen zin je voor te doen als iemand anders, want het publiek voelt dat. Je voordoen als iemand anders kan leiden tot extra stress, je zou daardoor zelf minder geloofwaardig over kunnen overkomen. Het is makkelijker om je te richten op het publiek en jezelf kwetsbaar op te stellen. Jezelf richten op het publiek en kwetsbaar op te stellen geeft het publiek een gevoel van vertrouwen net zoals ervaren sprekers doen.

Een goede voorbereiding is de helft van het werk

Spreekangst ontstaat vaak omdat men bang is om een fout te maken tijdens een belangrijk gesprek, want we willen geen negatieve beoordeling krijgen. Om dit te voorkomen is een grondige kennis van de materie noodzakelijk. Natuurlijk moet je er ook voor zorgen dat de inhoud die je wilt overbrengen de interesse zal wekken bij het publiek.

Daarom moet je je grondig verdiepen in het onderwerp, veel oefenen, desnoods neem je jezelf op op video en vraag je feedback aan iemand uit je omgeving.

Neem tijd om te reflecteren

Reflecteren, neem even afstand van het project en denk na over je concrete handelingen. Geef jezelf als het ware feedback op je voorbereiding of een vorige spreekbeurt en overloop de praktische tips. Schrijf al je sterke punten op en ook een paar dingen waarvan je denkt dat je ze kunt verbeteren. Sta ook stil bij de gevoelens van angst die je ervaarde bij een eerdere spreekbeurt.

Wees niet te streng voor jezelf

Spreekangst vraagt om geduld; als je reflecteert, focus dan niet te veel op punten die beter kunnen. Een spreekbeurt zal en moet niet perfect zijn. Luister dus niet naar je innerlijke criticus, uiteindelijk heeft iedereen in zekere mate last van faalangst. En meestal blijken de meeste van deze angsten sowieso onnodig te zijn.

Laat je niet demotiveren door een “negatieve uitdrukking” 

Er zal altijd wel iemand in het publiek geeuwen, afgeleid zijn door de telefoon of een negatieve gezichtsuitdrukking hebben. Het maakt niet uit hoe interessant je ook bent, probeer dat te negeren want dat heeft waarschijnlijk niets met jou of je spreekbeurt te maken.

Het zou ook kunnen dat mensen gewoon heel serieus kijken omdat ze zich concentreren op de informatie die je overbrengt en jouw informatie aan het verwerken zijn, wat dus heel positief is.

Maak je publiek herkenbaar en overwin je spreekangst

Je publiek is geen bedreiging, het zijn mensen net zoals jijzelf. Sterker nog, waarschijnlijk hebben ze een gedeelde interesse in de materie waarover jij het wilt hebben. Beeld je in dat deze spreekbeurt net is alsof je een gesprek voert met hen.

Het zou nuttig zijn op voorhand een paar mensen uit het publiek te leren kennen, daardoor kan je je van het gevoel ontdoen dat je tegen een niet te onderscheiden menigte praat.

Leer spreek technieken om van je spreekangst af te komen

Cognitieve gedragstherapie (CGT): met behulp van een gediplomeerde therapeut kan je via cognitieve gedragstherapie je negatieve gedachten die bijdragen aan je spreekangst loslaten. De therapeut zal je helpen deze emoties opnieuw te structureren en zo je angst te verminderen als je gaat spreken.

Exposuretherapie: bouw je zelfvertrouwen op door te oefenen, je zou kunnen starten met een spreekbeurt voor een kleinere groep, gezonde zenuwen opbouwen en geleidelijk voor steeds meer mensen te spreken. Hierdoor zou angst kunnen verminderen, kan je controle krijgen en je zelfvertrouwen kan groeien.

Ontspanningstechnieken: oefen op ademhalingstechnieken om je angst te verminderen, dit zou de symptomen van glossofobie per direct onderdrukken.

Sociale vaardigheidstraining: om je spraakvaardigheden te verbeteren zou je je kunnen aansluiten bij een sprekersclub, toastmaster is een internationale vereniging die mensen samenbrengt om te werken aan communicatieve vaardigheden, zenuwen, fixeren, lichaamstaal en zelfvertrouwen.

Mindfulness en acceptatie en commitment therapie (ACT): leer de gevoelens van angst te accepteren en ga gericht om met je sociale angsten.

Online therapie: werk aan spreekvaardigheden om spreekangst te overkomen

Hulp zoeken bij een gediplomeerde therapeut kan nuttig zijn bij spreekangst of sociale angst. Je zou samen met een therapeut op zoek kunnen gaan naar een strategie om je spreekangst te beheersen en je zelfverzekerder op te stellen naar anderen.

Is online therapie nuttig bij spreekangst?

Studies wijzen uit dat online cognitieve gedragstherapie voor mensen met glossofobie zeer goed kan werken. In een studie met 127 deelnemers met een sociale angststoornis was een duidelijke verbetering zichtbaar, meerdere deelnemers hadden een blijvend resultaat dat een jaar na de behandeling nog zichtbaar was. Daarnaast kunnen er nog een aantal voordelen verbonden zijn aan online therapie, denk maar aan flexibele uren en het comfort van therapie te volgen in je eigen huis. Je kunt toegang krijgen tot een netwerk van therapeuten met elk hun eigen specialiteit.

BetterHelp biedt een groot netwerk aan therapeuten die ervaring hebben met het aanleren van communicatieve vaardigheden om spreekangst te overwinnen op je eigen tempo. Daarnaast kunnen er nog veel voordelen verbonden zijn aan online therapie, zoals flexibele uren en het comfort van therapie te volgen in je eigen huis. BetterHelp maakt online mogelijk. Via ons kun je heel wat gekwalificeerde therapeuten vinden met elk hun specialiteit, zodat jij je spreekangst kan overwinnen vanuit het comfort van je eigen huis.