Hoe je ondersteuning kunt vinden als hoarder

Als je een hoarderstoornis hebt of vermoedt te hebben, vind je het meestal moeilijk om je persoonlijke bezittingen weg te gooien of weg te geven, omdat je misschien een sterk gevoel hebt dat je ze moet bewaren voor een latere gelegenheid. Dit gedrag kan heel snel leiden tot het verzamelen van een grote hoeveelheid spullen, ongeacht hun werkelijke of echte emotionele waarde.

Wanneer wordt hamsteren een stoornis

Hamsteren is iets anders dan verzamelen. Verzamelaars verzamelen voorwerpen op een georganiseerde, geplande en specifieke manier, wat een groot verschil maakt met hoarders. De voorwerpen worden uit het normale gebruik gehaald, georganiseerd, bewonderd en aan anderen getoond. 

Bij hamsteren is er vaak sprake van impulsieve verwerving zonder planning, veroorzaakt door het zien van iets dat je zou kunnen bezitten. Voorwerpen die worden opgepot zijn meestal dingen waarin men beperkte interesses heeft of die geen duidelijk thema hebben, in tegenstelling tot verzamelobjecten die zich richten op een specifiek onderwerp. Hamsteren wordt meestal gekenmerkt door rommel.

Oorzaak van hoarding

Hoarding wordt al meer dan 20 jaar bestudeerd, maar er moet nog meer worden begrepen, onder andere waarom mensen met een hoardingstoornis de drang voelen om te hamsteren. 

In 2013 classificeerde de American Psychiatric Association hoarding als een stoornis binnen het obsessief-compulsieve spectrum. Stressvolle gebeurtenissen en somatische aandoeningen in het leven kunnen de symptomen van hamsteren verergeren en het komt drie keer zo vaak voor bij volwassenen van 60 jaar of ouder dan bij jongere personen.

Onderzoek toont een verband aan tussen hamsteren en problemen met vaardigheden zoals plannen, probleemoplossend vermogen, geheugen, leren, aandacht en organisatie, maar dit verklaart niet volledig de drang om te hamsteren.

Velen die hamsteren zien het niet als een probleem. Ze zijn zich er niet van bewust hoe het hun leven of dat van hun omgeving beïnvloedt. Familieleden beoordelen de ernst van hamstergedrag vaak veel hoger dan de persoon die hamstert waarschijnlijk zou doen.

Symptomen van hoarding

Het gevolg is dat spullen zich opstapelen, woonruimtes overvol raken en het normale gebruik ervan belemmeren. Als deze ruimtes worden schoongehouden, is dat meestal omdat familie, vrienden of professionele schoonmakers hebben ingegrepen. Het hamsteren leidt ook tot aanzienlijke onrust of uitdagingen in het dagelijks leven en beïnvloedt relaties, werk en het vermogen om een veilige leefomgeving te behouden. In extreme gevallen kan het een probleem voor de volksgezondheid worden, door afgeleide problemen zoals de verspreiding van ongedierte en een gebrek aan hygiëne.

Gerelateerd aan erfelijke hersenpatronen

Er is onderzoek gedaan naar het verband tussen hamsteren en erfelijke hersenpatronen, genetica en verbanden met angst of obsessieve compulsieve stoornis. Andere oorzaken, zoals genetische factoren en traumatische gebeurtenissen, spelen een rol bij het ontwikkelen van een verzamelstoornis.

Wat verzamelen hoarders

Het hamsteren van dieren

Bij het dieren verzamelen gaat het om het houden van veel dieren zonder de juiste verzorging. Zoals vermeld in het artikel uit 2023 “What is Hoarding Disorder” van de American Psychiatric Association (APA), denken dierenverzamelaars dat ze de dieren redden of beschermen, maar zijn ze vaak niet in staat om te zorgen voor de basisbehoeften zoals voedsel, hygiëne of algemene dierenverzorging. Dit leidt tot slechte leefomstandigheden voor zowel de dieren als de verzamelaars.

Het hamsteren van gegevens

Data hoarding of digitaal hamsteren wordt gekenmerkt door een buitensporige opeenhoping van nieuwe spullen in digitale vorm zoals e-mails, afbeeldingen, video's en papieren. Deze vorm van hamsteren komt de laatste jaren steeds vaker voor, omdat digitale technologie het makkelijker heeft gemaakt om grote hoeveelheden gegevens op te slaan. Mensen die last hebben van digitale hoarding voelen zich vaak overweldigd door het volume van de bestanden die ze hebben opgeslagen, wat kan leiden tot grote angst en problemen in verband met de controle of de organisatie van hun digitale ruimtes.

Het hamsteren van objecten

Het hamsteren van levenloze voorwerpen is de meest voorkomende hoarder stoornis van de verschillende vormen van hamsteren. Het gaat om het spullen verzamelen, zoals kranten, boeken, kleding tot lege dozen. Deze buitensporige ophoping maakt woonruimtes onoverzichtelijk en maakt ruimtes als keukens, badkamers en slaapkamers vaak volledig onbruikbaar. Objecthouders denken meestal dat deze voorwerpen ooit nog nuttig of waardevol kunnen worden, waardoor ze aarzelen om iets weg te gooien of weg te geven.

Behandeling

Therapie is vaak de meest effectieve en efficiënte manier om verzamelstoornis en obsessieve-compulsieve stoornis te behandelen, vooral cognitieve gedragstherapie.

cognitieve gedragstherapie (CGT)

Cognitieve gedragstherapie is mogelijk één van de meest effectieve behandelingen voor verzamelstoornis. CGT kan mensen helpen bij het identificeren van de gedachten en overtuigingen die hun hamstergedrag veroorzaken. Specifieke CGT-technieken voor hamsteren omvatten over het algemeen blootstelling aan het sorteren en weggooien van voorwerpen, cognitieve herstructurering om hun hamstergerelateerde overtuigingen aan te vechten en vaardigheidstraining om hun besluitvormings- en organisatievaardigheden te verbeteren. CGT kan de ernst van de symptomen van hamsteren mogelijk verminderen, maar vereist vaak een langdurige inzet en oefening, om de voordelen en vooruitgang te behouden.

Hulp bij het opruimen van de woning

Mensen met psychische aandoeningen zoals depressie of angst voelen zich vaak overstuur, wat hen motiveert om hulp en behandeling te zoeken. Wat zo bijzonder is aan de hamster gedragsstoornis, is dat deze mensen niet direct lijden onder hun psychische problemen en eigenlijk genieten van het hamsteren van spullen, tenzij ze door anderen geconfronteerd worden met het idee om hun spullen weg te doen.

Om dit aan te pakken hebben specifieke CGT-technieken plus motiverende gespreksvoering, en interventies door therapeuten direct bij de patiënt thuis, vaak met de hulp van vrijwilligers, maatschappelijk werkers, of studenten psychotherapie, goede resultaten laten zien in het verminderen van de symptomen van de hoardingstoornis, en van de organisatorische opruimvaardigheden.

Hoe help je iemand met verzameldrang

Het kan moeilijk zijn om te weten hoe je een geliefde die hamstert kunt helpen. Misschien zien ze hun gedrag niet als ongezond of gevaarlijk, of voelen ze zich ongemakkelijk om de situatie met anderen te bespreken. Hieronder volgen belangrijke do's en don'ts bij het ondersteunen van een dierbare met een hoardingstoornis.

Do’s:

Als je iemand met een hoarderstoornis steunt, kun je hem of haar aanmoedigen om professionele hulp te zoeken. Het kan ook heel nuttig zijn om wat tijd te nemen om meer te weten te komen over de stoornis, zodat je hun aandoening beter kunt begrijpen en je beter kunt inleven.

Sta klaar om hen te helpen met hun spullen als ze je om hulp vragen. Als ze met de behandeling zijn begonnen, hebben ze misschien hulp nodig bij het leren beheren, organiseren of wegdoen van hun rommel. Het is vooral belangrijk om in deze periode de vooruitgang te erkennen, omdat het ertoe kan leiden dat ze gemotiveerd blijven. Houd in gedachten dat de behandeling van een hoardingstoornis een langetermijnproces is, dat niet altijd snel wordt opgelost.

Don'ts:

Wat je niet moet doen, is bijvoorbeeld voorwerpen uit hun huis of ruimte verwijderen zonder hun toestemming of instemming. Probeer geduldig te zijn en verwacht niet dat ze van de ene op de andere dag veranderen, want het kan veel tijd kosten om de onderliggende problemen die deze stoornis veroorzaken op te lossen.

Online behandeling

Online therapie kan een uitstekende optie zijn als ondersteuning bij een verzamelstoornis, omdat het flexibiliteit en toegankelijkheid kan bieden. Het kan ook de mogelijkheid bieden om beproefde methoden te zoeken, zoals cognitieve gedragstherapie, die effectief kunnen zijn bij de behandeling van verzamelstoornis en obsessief-compulsieve stoornis.

Flexibele schema's en een breed scala aan therapeuten en digitale hulpmiddelen zijn vaak beschikbaar bij online therapie.