Hoe voelt een paniekaanval? De symptomen herkennen van een paniekstoornis en angst

Wanneer je een paniekaanval hebt, voel je je duizelig, kun je extreme angst ervaren, mogelijk voel je je licht in je hoofd of heb je de neiging om flauw te vallen. Je kunt ook koude rillingen of opvliegers krijgen. Je kunt gevoelloosheid of tintelingen voelen en gewaarwordingen van onwerkelijkheid ervaren of het gevoel hebben niet bij jezelf te zijn.

Het verschil tussen een paniekaanval, paniekstoornis en een angstaanval

De termen paniekaanval, paniekstoornis en angstaanval worden vaak door elkaar gebruikt en kunnen soms voor verwarring zorgen. Als je ooit periodes hebt meegemaakt van onbeheersbaarheid, duizeligheid, misselijkheid, intense en overweldigende emoties die gepaard gingen met een snelle hartslag, overdreven zweten, borstpijn en kortademigheid, dan is de kans groot dat je een angstaanval of paniekaanval hebt gehad. Angstaanvallen zijn doorgaans een aanwijzing voor een psychische stoornis, die kunnen worden gerelateerd aan traumatische ervaringen, maar paniekaanvallen hebben meestal een verband met een paniekstoornis.

Hoewel het lichaam vaak als eerste reageert op een angstaanval of paniekaanval, ondervindt ook het brein snel de gevolgen hiervan. Enkele van de mentale problemen die je kunt ervaren zijn: razende en onbedwingbare gedachten, moeite met concentreren en een zeer onrustige geest.

Wanneer je de belangrijkste verschillen tussen een paniek- en angstaanval begrijpt, is het beter vast te stellen waar je last van hebt en kun je de symptomen beter onder controle houden. Inzicht geeft je kracht en controle en helpt je in deze situaties.

Veelvoorkomende symptomen paniekaanval

De één heeft ook last van hartkloppingen of een onregelmatige hartslag. In geval van twijfel moet je altijd naar een dokter gaan om deze klachten te onderzoeken. Op deze manier weet je zeker dat je lichamelijk gezond bent en kun je eventuele zorgen aanpakken. 

Een ander symptoom is tekort aan adem. Als gevolg van de spanning in de borstkas kun je moeite hebben met ademen. Bij paniekaanvallen hebben mensen vaak het gevoel dat ze niet goed kunnen ademen en adem tekortkomen. In sommige gevallen treedt ook hyperventileren op en krijg je dit uit vrees om te stikken. Ook duizeligheid, hoofdpijn, droge mond, een intens onbehagen, buikpijn, diarree en plotselinge lichtflitsen zijn veelvoorkomende symptomen van een paniekaanval. 

Door de paniekaanvallen wordt soms de huid beïnvloed en kun je tintelingen en gevoelloosheid in ledematen ervaren.

De symptomen paniekaanval omvatten zowel lichamelijke als psychische symptomen. Je kunt een paniekaanval herkennen aan een aantal van de onderstaande symptomen:

Een versnelde hartslag en hartkloppingen

Eén van de meest voorkomende verschijnselen van een paniekaanval is een versnelde hartslag, waardoor het hart sneller gaat kloppen.

Het overmatig zweten en rillen

Overmatig zweten en rillen zijn kenmerkende lichamelijke reacties die voorkomen bij een paniekaanval. Het lichaam reageert op de ontstane stress door zich klaar te maken voor een vecht- of vluchtreactie.

Kortademigheid en een gevoel van verstikking

Heel wat mensen ervaren een gevoel van kortademigheid of verstikking tijdens een paniekaanval, dat vaak gepaard gaat met het gevoel om naar adem te happen.

Een (stekende) pijn op de borst en een gevoel van onbehaaglijkheid

Een benauwd gevoel of pijn op de borst komt vaak voor tijdens een paniekaanval. Dit kan zorgen voor angst omdat het kan lijken op symptomen van een hartaandoening.

 Misselijkheid en buikklachten

Gedurende een paniekaanval kan misselijkheid of buikpijn optreden. De stress kan invloed hebben op de maag en spijsvertering.

Duizeligheid en het gevoel flauw te vallen

In sommige gevallen kan een paniekaanval lijken op een flauwte. Dit is vaak een gevolg van verhoogde spanning in het lichaam.

Herstel van het lichaam na een paniekaanval

Tijdens een paniekaanval bereidt het lichaam zich voor om te vechten voor een stressvolle situatie. Hierdoor komen stresshormonen vrij die het lichaam activeren om te overleven. Maar deze processen worden ook op pauze gezet omdat je ze op dat moment niet nodig hebt.

Na een paniekaanval voelen mensen zich erg moe, uitgeput, emotioneel, alsof je een zware krachttraining achter de rug hebt. Dit is omdat na een paniekaanval de stresshormonen je lichaam moeten verlaten. 

Want door te veel stress maakt je lichaam stresshormonen aan zoals cortisol of adrenaline. Dit merk je vaak doordat je na de paniekaanval vaak moet gaan plassen.  Daarom is het ook heel belangrijk dat je voldoende water drinkt, zodat je ook de stresshormonen kunt uitscheiden door veel te plassen. 

Je zult ook merken dat je vaak erg moe bent na een paniekaanval. Zo'n aanval kost veel energie. Vaak ben je al moe van chronische stress en hyperventilatie, dus als zo'n aanval zich voordoet, voel je je uitgeput. Daarom is het een goed idee om daarna goed uit te rusten.

Een paniekaanval en angst onder controle krijgen

In essentie zijn paniekaanvallen een plotselinge angstaanval. Op het moment dat je bang bent voor die angst, is het al fout. Daarom is de oplossing dat je moet ophouden met bang te zijn.

Maar hoe kom je dan van een paniekaanval af? Het doorbreken van deze cyclus betekent dat je eerst de factoren moet begrijpen die deze cyclus in stand houden. Pas dan kun je van een paniekaanval afkomen. Deze vicieuze cirkel posttraumatische stressstoornis kan ervoor zorgen dat angst- en paniekgevoelens zich blijven versterken, en dat maakt het moeilijk om de cyclus te doorbreken.

Als je een paniekaanval hebt, tracht dan tot rust te komen. Realiseer je dat dit paniekgevoelens zijn die terug zullen komen. De nieuwe aanval is net zoals de vorige paniekaanval. Het is niet zo dat je een hartstilstand krijgt of flauwvalt. Adem rustig in en uit en probeer je ademhaling te vertragen. Lukt dat niet meteen, probeer het dan opnieuw. Langzamerhand zul je merken dat je ademhaling verbetert. 

Probeer de situatie te veranderen door met iemand te praten. Als er niemand in de buurt is, bel dan iemand die je vertrouwt en praat over prettige momenten en omstandigheden. Of maak een wandeling, zoek de natuur op. Wandelen in de frisse lucht helpt je om de gevoelens van paniek los te laten. Bewegen en wandelen helpt om de cyclus van angst te doorbreken en helpt het lichaam om zich weer veilig en ontspannen te voelen.

Hoe ontstaat een paniekaanval

Een paniekaanval kan zomaar ontstaan en is een intense schrikreactie die vaak gepaard gaat met hevige emoties en lichamelijke symptomen zoals kortademigheid en hartkloppingen.

Paniekaanvallen ten gevolge van stress, burn-out en vermoeidheid komen frequent voor. Een persoon die te lang en te veel stress ervaart, kan op zeker moment last krijgen van een paniekaanval. De oorzaak hiervan is dat onze hersenen maar een bepaalde hoeveelheid stress kunnen verdragen om vervolgens slechter te gaan functioneren. 

Daarom hebben we veel meer rust nodig, zodat onze hersenen goed kunnen blijven functioneren. Helaas is dit bij mensen die lijden aan extreme paniekaanvallen vaak niet het geval.

Flauwvallen tijdens een paniekaanval

Soms duurt een paniekaanval een aantal minuten tot wel een half uur. Hierna neemt de paniekaanval langzamerhand af en zal uiteindelijk vanzelf verdwijnen. Maar voor veel mensen is het een beangstigende ervaring, in sommige gevallen heb je het gevoel dat je dood gaat.

Meestal ervaart de persoon tijdens een paniekaanval een plotselinge golf van extreme angst of onbehagen, die kan gepaard gaan met bepaalde symptomen zoals kortademigheid, zweten, trillen en hartkloppingen. Ondanks dat deze symptomen zeer onaangenaam en zelfs angstaanjagend kunnen zijn, zullen paniekaanvallen, maar zelden leiden tot flauwvallen. Dit is omdat paniekaanvallen gewoonlijk de bloeddruk en hartslag doen stijgen in plaats van deze te doen dalen, hetgeen meer de oorzaak is van flauwvallen.

Online therapie om te leren omgaan met paniek

Online therapie kan nuttig zijn voor mensen die worstelen met paniekaanvallen en een toegankelijke en flexibele manier zijn om professionele hulp te verkrijgen. Dit kan vooral geruststellend zijn voor mensen met paniekaanvallen, want ze hoeven hiervoor het huis niet te verlaten.