Stress symptomen: leer luisteren naar je lichaam

Bij stress wordt het lichaam blootgesteld aan een uitdagende of belastende omstandigheden. Op het moment dat je je gestrest voelt of stress krijgt, laat je lichaam bepaalde hormonen los. De hormonen zijn chemische signalen die je lichaam gebruikt om je lichaamssystemen te vertellen wat ze moeten doen. Wanneer stress ontstaat, zorgen hormonen ervoor dat je lichaam je klaarstoomt om de uitdaging of vraag in je omgeving aan te gaan. Gedurende de stressreactie maakt je lichaam zich klaar om te vluchten of te vechten door je hartslag, ademhaling en bloeddruk te verhogen. Dit is een normale reactie, en meestal spreken we hier over gezonde stress. Bij deze vorm van stress gaat men vaak beter presteren.

Als ongezonde stress ontstaat, kunnen we belangrijke verschillen herkennen. De stress houdt meestal lang aan, zelf zonder reëel gevaar, en men verliest soms de controle over de situatie. Je lichaam kan hierdoor oververmoeid raken, en je kunt er heel wat lichamelijke en psychische klachten van krijgen.

Stress en symptomen van stress

Stresssymptomen kunnen je gezondheid beïnvloeden, ook al weet je dat misschien niet. Je lichaam maakt dan het stresshormoon cortisol en adrenaline aan. Je lichaam gaat sneller reageren, je hart gaat sneller pompen, je bloeddruk gaat omhoog, je spieren spannen zich op en tegelijk kun je een gevoel van onrust ervaren. Misschien ben je je hiervan niet bewust en geef je de schuld van die vervelende hoofdpijn, je slaapproblemen, je onwel voelen of je gebrek aan concentratie op het werk aan een ziekte. Maar misschien is stress wel de oorzaak.

Stressklachten kunnen je lichaam, je gedachten en gevoelens en je gedrag namelijk behoorlijk beïnvloeden. Wanneer je veelvoorkomende stress symptomen begrijpt, kun je er beter mee omgaan. Wanneer je niet met stress omgaat, kan dit leiden tot veel gezondheidsproblemen en je bloeddruk stijgt. Ook kan men last hebben van piekeren, een versnelde hartslag, beroertes, obesitas en diabetes.

Stress en psychische klachten door stress

Een zekere mate van stress is een normaal onderdeel van het dagelijks leven. Een beetje stress helpt mensen om deadlines te halen, beter te presteren, zich voor te bereiden op presentaties, om productief te zijn en om op tijd te komen bij bepaalde belangrijke gebeurtenissen. Maar langdurige stress kan schadelijk worden en ernstige gevolgen hebben. Als stress overweldigend en langdurig wordt, verhoogt het risico op psychische problemen en medische problemen.

Langdurige stress verhoogt het risico op psychische problemen zoals angst en depressie, problemen met middelengebruik, moeite met controle los te laten, slaapproblemen of slecht slapen. Men kan vergeetachtig zijn, pijn hebben en lichamelijke klachten zoals spierspanning. Het verhoogt ook het risico op medische problemen zoals hoofdpijn, maag- en darmproblemen, een verzwakt immuunsysteem, moeilijkheden om zwanger te worden, hoge bloeddruk en cardiovasculaire aandoeningen.

Het is belangrijk om de signalen van stress tijdig te herkennen en aan te pakken om zodat het evenwicht tussen lichaam en geest te herstellen.

Als je worstelt met middelengebruik, neem dan contact op met de Alcoholinfo.nl of Drugsinfo.nl. Je kunt de Alcohol en Drugs Infolijn bereiken via 0900-1995. Telefonische hulp is beschikbaar van maandag tot en met vrijdag tussen 9:00 en 17:00 uur. Chatten kan van 13:00 tot 17:00 uur, en op e-mails wordt binnen maximaal vijf werkdagen gereageerd.

De oorzaken van ongezonde stress

Ongezonde stress ontstaat door een langdurige, stressvolle situatie. Als stress blijft aanhouden en het lukt niet de situatie waarin we verkeren niet oplossen, kan ons lichaam niet herstellen Daardoor kan gezonde stress ongezonde stress worden. 

Langdurige stress kan veroorzaakt worden door verschillende dingen, zoals het werk, problemen in een relatie of examenstress. 

Maar ook karaktereigenschappen kunnen een rol spelen. Mensen die moeite hebben met het stellen van grenzen, perfectionistische mensen, mensen met een angststoornis of workaholics kunnen makkelijker chronische stress ontwikkelen.

Het is belangrijk te analyseren waar stress precies vandaan komt, zodat de balans terug wordt hersteld en je terug rust kan vinden in je dagelijks functioneren.

Praktische manieren om stress te verminderen

Er zijn heel wat manieren om stress naar beneden te halen, maar het is eerst en vooral belangrijk om de oorzaak van stress te kennen. Als je weet waar de spanning vandaan komt, is het makkelijker om er iets aan te doen. 

Er bestaan tal van lichamelijke activiteiten die je kunnen helpen om stress te reduceren. Denk maar aan rustgevende muziek luisteren, een wandeling in de natuur, yoga of meditatie. Regelmatig bewegen of sporten heeft ook een hele goede invloed op onze stresshormonen cortisol en adrenaline, en zorgt voor een ontspannen gevoel.

Je kunt ook aan de slag gaan met een hobby,  gewoon tijd doorbrengen met vrienden of gewoon helemaal niets doen. Door regelmatig momenten van ontspanning in te lassen en genoeg tijd te nemen voor jezelf, krijgt je lichaam de kans om tot rust te komen.

Chronische stress en de impact op je lichaam en geest

Sommige stress is positief, het zorgt ervoor dat ons lichaam adrenaline vrijmaakt.

Chronische stress, die constant is en langere tijd aanhoudt, kan echter afmattend en overweldigend zijn. Het veroorzaakt een verscheidenheid aan problemen, waaronder angst, slapeloosheid, spierpijn, hoge bloeddruk en een verzwakt immuunsysteem. Onderzoek heeft aangetoond dat stress kan bijdragen aan de ontwikkeling van belangrijke ziekten, zoals hartaandoeningen, depressie en obesitas.

Veranderingen aanbrengen in je levensstijl die specifiek te maken hebben met gedrag of symptomen van stress - zoals stoppen met roken, gezond eten, meer slapen of stress in het algemeen verminderen - is niet gemakkelijk. Maar gelukkig is het mogelijk om chronische stress te beheersen en te verlichten. Een betere levensstijl en betere gedragskeuzes zijn essentiële stappen op weg naar een betere algehele gezondheid.

Stress en hoofdpijn

Hoofdpijn door stress, ook wel spanningshoofdpijn genoemd, is hoofdpijn die aanvoelt alsof er een strakke band om je hoofd zit die druk uitoefent op je voorhoofd en slapen.  Er zijn veel factoren die spanningshoofdpijn veroorzaken en je kunt misschien niet alle mogelijke oorzaken vermijden. Lichaamsbeweging en stretchen kunnen hoofdpijn verlichten. Zorg voor een correcte lichaamshouding op de werkplek. Tracht stress te verminderen en doe ontspannende activiteiten zoals wandelen, yoga of een saunabezoek. 

Hoe evenwicht herstellen wanneer je te veel stress ervaart.

Hier enkele tips die je helpen je evenwicht te herstellen wanneer je te veel stress ervaart.

Overmatige prikkels vermijden

Prikkels omvatten alles wat je hersenen alerter maakt, waardoor het moeilijker wordt om te ontspannen. Dit omvat beeldschermen, felle lichten, harde geluiden en bepaalde stoffen zoals cafeïne, nicotine, alcohol drinken en suiker, die energie kunnen geven en de kalmte kunnen verstoren.

Gehydrateerd blijven

Hevige stress veroorzaakt uitdroging omdat je lichaam onmiddellijke actie prioriteit geeft boven essentiële functies zoals hydratatie. Als je stresshormonen, zoals cortisol, gedurende lange perioden verhoogd zijn, zet je lichaam middelen in om het hoofd te bieden aan waargenomen bedreigingen en verwaarloost het vaak een goede vochtverdeling naar vitale organen. Hierdoor kun je je vermoeid voelen en de lichamelijke symptomen van stress verergeren. Om dit tegen te gaan, moet je ervoor zorgen dat je de hele dag door gehydrateerd blijft. 

Beweeg regelmatig om stress te verminderen

Bij lichaamsbeweging denken we vaak aan intensieve trainingen, maar rustige activiteiten zoals wandelen kunnen net zo effectief zijn om stress te verlichten. Als stress spierspanning veroorzaakt door een teveel aan adrenaline en cortisol, helpt zachte beweging om die spanning weg te nemen. Lichaamsoefeningen zoals yoga, tai-chi en stretching verbeteren de flexibiliteit, bevorderen het ontspannen en verlichten de spanningen. Zwemmen, pilates en fietsen helpen ook om je bloed te laten stromen, de stresshormonen te verminderen en het evenwicht te herstellen zonder dat je daarvoor intensieve activiteiten hoeft te doen. Deze oefeningen zijn een kalmerende manier om stress te verlichten en je algehele welzijn te ondersteunen.

Focus op een voedingsrijk dieet

Gezond eten kan bijzonder lastig zijn als je te maken hebt met stress. Als het cortisolniveau hoog is, kun je hunkeren naar ongezonder eten. Dit kan stress verergeren en ervoor zorgen dat je je vermoeider voelt.

Cortisol heeft ook invloed op je spijsvertering, vertraagt de spijsvertering en maakt het moeilijker voor je lichaam om voedsel te verwerken. Kies bijvoorbeeld hele granen zoals havermout, dat langzaam energie vrijgeeft, of magere eiwitten zoals kip en vis, die zacht zijn voor het spijsverteringsstelsel.

Zoek een vorm van ontspanning die voor jou werkt

Probeer erachter te komen waardoor jij je ontspannen voelt. Bijvoorbeeld ademhalingsoefeningen, een mindfulness of zachte vormen van yoga.

Natuurlijk kun je ook hobby's doen of tijd doorbrengen met vrienden als je wilt ontspannen, maar wees je ervan bewust dat deze dingen soms energie kosten en je misschien niet per se de rust geven die je nodig hebt om te herstellen van stress.

Slaap voldoende

Slaap is de basis van herstel, waarbij je lichaam zijn meest ontspannen staat bereikt en essentiële reparaties uitvoert. Maar wanneer stress dit proces verstoort, gaat het niet alleen om het aantal uren dat je in bed doorbrengt, maar ook om de kwaliteit.

Ga indien mogelijk elke avond op hetzelfde tijdstip naar bed en zorg ervoor dat je omgeving bevorderlijk is voor ontspanning.

De juiste zorg bij stress

Wanneer je lange tijd te veel stress hebt, kun je een burn-out ontwikkelen. Stress en burnout kunnen worden veroorzaakt door een hoge werkdruk, door hoe je leeft of door (ingrijpende) gebeurtenissen in je leven. 

Professionele hulp en stressmanagement 

Heb je het gevoel dat jouw stress uit balans is of geen gezonde proporties aanneemt, dan is het een goed idee daarover te praten met je huisarts. De huisarts zal je onderwerpen aan een lichamelijk onderzoek en eventueel ook een bloedonderzoek om andere oorzaken dan enkel stress uit te sluiten. Voor verdere begeleiding word je eventueel doorverwezen naar de psycholoog.

De psycholoog zal na een intakegesprek vaak aan de slag gaan met een stresstest. Bij een psychische stresstest gaat men onderzoeken hoe jij omgaat met stress en wat de impact van stress is op jouw mentale en fysieke gezondheid. Dit kan sterk verschillen per persoon, omdat iedereen anders reageert op spanning en verandering.

Een behandelplan kan worden opgesteld en men kan nieuwe technieken aanleren om beter om te gaan met stress. Denk aan het stellen van grenzen, ons draagvlak vergroten, een gezonde levensstijl en copingmechanismen.

Het is belangrijk om te begrijpen dat stress vaak tijdelijk is en niet onoverkomelijk. Het aanleren van nieuwe technieken kan wat tijd nemen, maar met geduld en professionele steun kom je al heel ver.

Zelfzorg bij langdurige stress

Zelf kun je heel wat doen om de balans in je leven te herstellen. Goed voor jezelf zorgen en genoeg tijd nemen voor jezelf en om te ontspannen is heel belangrijk. Gezond en goed eten en voldoende slapen zijn de basis voor een gezonde geest en een gezond lichaam.

Op weg naar je herstel kun je zelf nog heel wat doen om beter te leren omgaan met stress. Sociale contacten spelen een belangrijke rol. Vrienden en familie kunnen een steun zijn, maar ze kunnen ook voor afleiding zorgen en je kunt samen activiteiten doen die een ontspannen gevoel geven.

Leer routines aan die stress verminderen, zoals een duidelijk en haalbaar schema opstellen. Wees lief voor jezelf, ga niet over je eigen grenzen heen en wees tevreden met wat je kunt doen en kunt afwerken. 

Tot slot: luisteren naar de signalen van je lichaam en een bewuste pauze inlassen kan vaak heel waardevol zijn.

Online therapie

Online therapie kan een goede ondersteuning zijn bij stress symptomen. Online therapie heeft als voordeel dat je vanuit je eigen vertrouwde omgeving aan je geestelijke gezondheid kunt werken. 

Samen met een deskundig onderzoek je stap voor stap waar je stress vandaan komt, hoe je ermee omgaat en welke tools je kunt gebruiken om beter te herstellen.

Je kunt zelf kiezen wanneer de sessies plaatsvinden, zodat het makkelijker in te passen is in het dagelijkse leven. Daarnaast krijg je vaak opdrachten of oefeningen waar je meteen mee aan de slag kunt. Hierbij kun je denken aan ademhalingsoefeningen, het bijhouden van een stressdagboek of het ontdekken van patronen die je stressklachten in stand houden.