Angst voor overgeven: Hoe cognitieve gedragstherapie kan helpen bij emetofobie

Heb je last van intense angst om over te geven, zelfs in situaties die dit niet zouden veroorzaken? Denk aan het voelen van paniek bij het zien van iemand anders die zich misselijk voelt, of het vermijden van restaurants en feestjes uit angst voor voedsel dat je niet vertrouwt.

Emetofobie, de angst voor overgeven, kan het dagelijks leven ernstig beïnvloeden, maar er is hoop. Cognitieve gedragstherapie biedt tools om deze angst te kunnen overwinnen. 

In dit artikel ontdek je hoe emetofobie werkt en de combinatie met cognitieve gedragstherapie, welke technieken worden toegepast en hoe het je kan helpen om je angst voor overgeven te beheersen. 

Wat is emetofobie?

Emetofobie is de intense en irreële angst voor overgeven. Mensen die lijden aan deze fobie ervaren vaak overweldigende paniek bij de gedachte aan overgeven of het zien van anderen die zich misselijk voelen. Deze angst kan zo sterk zijn dat het dagelijks leven beïnvloedt, zoals het vermijden van bepaalde eet- of drink situaties, sociale situaties of zelfs het vermijden van reizen.

Het is niet zomaar een tijdelijke angst, maar een diepgewortelde vrees die het functioneren van de persoon kan belemmeren. Het kan leiden tot negatieve gedachten en gedragingen, die in de meeste gevallen door middel van online therapie, zoals cognitieve gedragstherapie, behandeld kunnen worden.

Een belangrijk verschil tussen angst en een fobie is dat angst een natuurlijke en tijdelijke reactie is op een bedreiging, terwijl een fobie een irrationele, langdurige angst is die niet in verhouding staat tot de situatie. Emetofobie is een fobie omdat de angst voor overgeven het dagelijks leven verstoort, zelfs zonder directe dreiging.

Oorzaken van de angst voor overgeven

De oorzaken van emetofobie kunnen variëren, maar vaak heeft het te maken met een combinatie van stressvolle levensgebeurtenissen of traumatische ervaringen.

Een nare ervaring, zoals het overgeven in een openbare ruimte of het zien overgeven van iemand anders die zich misselijk voelt, kan de angst opwekken. Mensen die zo’n gebeurtenis hebben meegemaakt, kunnen de angst voor overgeven in verband brengen met verlies van controle, wat het dagelijks functioneren verstoort.

Soms ontstaan deze angsten wanneer een persoon zich in een niet-vertrouwde omgeving bevindt, zoals tijdens reizen of sociale gelegenheden. De ervaring van iets naars meegemaakt hebben kan zich uitbreiden naar situaties die aanvankelijk geen angst zouden moeten veroorzaken.

Symptomen van emetofobie

De symptomen van emetofobie kunnen van persoon tot persoon verschillen. Bij de één uit de angst zich vooral lichamelijk, terwijl de ander voornamelijk psychische klachten ervaart. Het is belangrijk te beseffen dat zowel lichamelijke als geestelijke symptomen kunnen optreden wanneer iemand met deze fobie wordt geconfronteerd.

Hoe cognitieve gedragstherapie werkt bij emetofobie

Cognitieve gedragstherapie (CGT) is een effectieve behandelmethode voor het overwinnen van emetofobie. Het richt zich op het veranderen van de negatieve gedachten en overtuigingen die leiden tot de angst voor overgeven. 

Door middel van cognitieve gedragstherapie via online therapie leren mensen hoe ze irrationele gedachten kunnen herkennen, uitdagen en vervangen door meer realistische, constructieve en helpende gedachten. Dit kan de angst helpen te verminderen en ervoor zorgen dat de persoon zich veiliger voelt in situaties die voorheen beangstigend waren.

Bij een nare ervaring of traumatische ervaring kan een therapeut emdr toegepast hebben, om onder begeleiding terug te denken aan de nare herinnering om deze stap voor stap te verwerken.

Technieken binnen cognitieve gedragstherapie voor emetofobie

De gedragstherapie richt zich dus op het veranderen van de gedachten en gedragingen die de angst in stand houden. Binnen cognitieve gedragstherapie worden diverse technieken toegepast, gericht op zowel het begrijpen van de oorzaak van de angst als het actief verminderen ervan. Twee belangrijke methoden zijn exposuretherapie en cognitieve herstructurering. 

Exposuretherapie

Exposuretherapie is een kerntechniek binnen cognitieve gedragstherapie die werkt door iemand geleidelijk bloot te stellen aan situaties die angst oproepen. Bij emetofobie kan dit bijvoorbeeld beginnen met het bespreken van overgeven, gevolgd door het kijken naar beelden of video’s, en uiteindelijk het confronteren van bepaalde situaties waarin misselijkheid kan voorkomen.

Dit proces gebeurt in kleine stappen en in een veilige, gecontroleerde omgeving. Door herhaaldelijke blootstelling leert de persoon dat de gevreesde situatie vaak niet zo bedreigend is als het lijkt, wat kan leiden tot een significante afname van angstgevoelens.

Cognitieve herstructurering

Bij cognitieve herstructurering ligt de focus op het analyseren en veranderen van irrationele gedachten die emetofobie versterken. Veel mensen met deze angst hebben bijvoorbeeld de gedachte: “Als ik overgeef, raak ik volledig de controle kwijt.” 

Door samen met een therapeut deze overtuigingen te onderzoeken en alternatieve, realistischere gedachten te formuleren, zoals “Overgeven is vervelend, maar ik kan ermee omgaan,” worden de angsten op een meer rationele basis benaderd. Dit helpt om de angstreactie te verminderen en vertrouwen in je eigen veerkracht op te bouwen.

Onderzoek toont aan dat cognitieve herstructurering via online therapie een methode kan zijn om emetofobie aan te pakken. De toegankelijkheid en flexibiliteit helpen om stapsgewijs te werken aan het identificeren en veranderen van irrationele gedachten in een vertrouwde omgeving.

De rol van mindfulness in de behandeling van emetofobie

Mindfulness speelt een rol als aanvulling op cognitieve gedragstherapie bij emetofobie. Deze technieken richten zich op het bewust worden van het moment, zonder oordeel en helpen om angstreacties te verminderen. Door mindfulness kunnen mensen leren om hun angst voor overgeven te erkennen zonder erin meegezogen te worden.

Het beoefenen van mindfulness versterkt het gevoel van controle, omdat het helpt om negatieve gedachten en emoties te observeren in plaats van erop te reageren. Dit kan bijzonder waardevol zijn voor mensen met emetofobie, die vaak een sterk gevoel van machteloosheid ervaren.

Mindfulness oefeningen

Mindfulness oefeningen kunnen eenvoudig worden uitgevoerd en zijn bevorderend in het kalmeren van lichaam en geest, zonder het gebruik van kalmerende middelen, zoals:

• Diepe ademhaling: Adem langzaam in door je neus, houd een paar seconden vast en adem uit door je mond.
• Bodyscan: Scan je lichaam van top tot teen, observeer spanningen en probeer bewust te ontspannen.
• Visualisaties: Stel je een veilige, comfortabele plek voor waar je tot rust komt.
• Gedachten observeren: Noteer je gedachten zonder ze te beoordelen of erop te reageren.
• Mindful eten: Eet langzaam en let op textuur, geur en smaak om in het moment te blijven.

Duur van het overwinnen van een angst voor overgeven

Het herstel van emetofobie verschilt per persoon, afhankelijk van de ernst van de fobie en andere persoonlijke factoren. Recent onderzoek toont aan dat de helft van de mensen met een angststoornis binnen 7,5 maanden verbetert, maar 39% nog steeds na een jaar niet volledig hersteld is. 

Het proces duurt vaak langer dan herstel van een depressie, die gemiddeld binnen zes maanden plaatsvindt. Hoewel het herstel niet snel of makkelijk is, is het zeker mogelijk om de klachten te verminderen. Het belangrijkste is dat je begint, geduldig bent en bereid bent om actief te werken aan verbetering.

Hoe iemand ondersteunen met emetofobie

Mensen die extreem bang zijn om te gaan overgeven, kunnen vaak gevangen raken in een vicieuze cirkel van angst. Deze angst kan gepaard gaan met sterke lichamelijke sensaties, zoals misselijkheid of hartkloppingen, wat de vrees om te braken verder aanwakkert.

Het is daarom belangrijk om hen te ondersteunen door begrip te tonen voor deze intense emoties en lichamelijke reacties. Biedt een veilige omgeving waarin ze zich gehoord voelen en moedig ze aan om professionele hulp, zoals cognitieve gedragstherapie of online therapie, te zoeken. Geduld en kleine stappen zijn nodig om de vicieuze cirkel te doorbreken.

Hoe een ondersteunend netwerk helpt bij het omgaan met emetofobie

Een sterk ondersteunend netwerk speelt een belangrijke rol bij het omgaan met emetofobie. Het bieden van emotionele steun door simpelweg aanwezig te zijn, kan een wereld van verschil maken voor iemand met een angst voor overgeven.

Mensen in het netwerk van deze persoon kunnen helpen om lichamelijke sensaties van angst te normaliseren en iemand aanmoedigen om in plaats van zich terug te trekken, stap voor stap met de angsten aan de slag te gaan.

De voordelen van online therapie voor emetofobie

Online therapie biedt unieke voordelen voor mensen die worstelen met emetofobie. Het combineert de effectiviteit van traditionele therapie met het gemak en de flexibiliteit van digitale toegang, zoals is bewezen uit onderzoek:

• Toegang vanuit je vertrouwde omgeving: Therapie volgen vanuit je eigen huis kan het gevoel van veiligheid vergroten, wat belangrijk kan zijn voor mensen met emetofobie.
• Flexibele planning: Online therapie maakt het mogelijk om sessies in te plannen op momenten die het beste uitkomen.
• Minder druk op sociale situaties: Er is geen noodzaak om naar een fysieke locatie te reizen, wat stress en ongemak kan verminderen.
• Direct contact bij nood: Online therapie biedt de mogelijkheid om snel berichten te sturen naar je therapeut, wat extra steun biedt in moeilijke momenten.
• Toegang tot gespecialiseerde hulp: Online therapie biedt toegang tot therapeuten die ervaring hebben met emetofobie, ongeacht je woonplaats.